‘Makkers staakt uw wild geraas.’ Aan die regel uit het Sinterklaaslied Zie de maan schijnt door de bomen moet ik denken terwijl een zeer zware storm het land teistert.
Het is een regel waar kinderen dikwijls geen raad mee weten en er dan maar iets van maken als ‘Bakkers maakt uw witte taart’ of ‘Takken, staarten, wildgebraad.’
Menig kind dat nog heilig in de Sint gelooft zal evenmin raad weten met de storm die in ons landje is losgebarsten sinds Prof. Verene Shepherd, de mensenrechtenonderzoekster bij de Verenigde Naties die zich bezighoudt met Zwarte Piet, heeft opgeroepen tot afschaffing van het Sinterklaasfeest.
Alhoewel…
In het NOS Journaal van zaterdag 26 oktober jl. hoorde ik een jongen met een donkerbruine huidskleur lachend zeggen dat hij wel naar Spanje had gewild om daar voor Sinterklaas te werken.
Ooit speelde ik zelf voor Zwarte Piet. Terwijl ik me zwart schminkte dacht ik geen moment aan negroïde mensen, laat staan aan slavernij.
Het viel me alleen maar op dat ik voor mezelf onherkenbaar werd. Eenmaal in het Pietenpak voelde ik me heel even net een clown, ook zo’n bijzonder ras dat helemaal op zichzelf staat.
Die witgeschminkte pias, die ik overigens nooit heb gezien als een minzame weergave van een blanke, hoort voor mij net zo veel bij het circus als Zwarte Piet bij de Goed Heiligman.
Als klein kind zette ik goedgelovig mijn schoen, geen moment denkend aan mijn lieve ouders die hem vulden met een taaitaaipop of een chocoladekikker of -muis.
Dat Sint met zijn schimmel over besneeuwde daken kon rijden? Dat Zwarte Piet helemaal zwart was van de schoorsteen terwijl zijn kleren brandschoon waren?
In mijn kinderlijke onschuld was alles mogelijk. Ik nam alles nog voor waar aan, ook het bestaan van God en de Here Jezus.
Heel veel later moest ik eraan geloven dat Sinterklaas oorspronkelijk niet uit Spanje kwam maar uit het tegenwoordig in Turkije gelegen Lycië.
Op het internet circuleert het verhaal dat deze bisschop van Myra wereldberoemd werd omdat hij zwarte kindslaven bevrijdde van de slavenschepen die de haven aandeden, hen vervolgens in dienst nam en daarmee een onafhankelijke, zelfstandige status bezorgde.
Weer een andere lezing komt van Jan Schenkman, onderwijzer en kinderboekenschrijver, die de Moorse knecht verzon, samen met de stoomboot en de intocht. Dat was in 1850, lang na de hoogtijdagen van de Nederlandse slavernij.
In diverse Belgische plaatsen verschijnt Sint Maarten die ik uitsluitend kende van de lampionnetjes en de rommelpot, als Sinterklaas. Gezeten op zijn schimmel en vergezeld door een enkele Zwarte Piet, gaat hij daar op 11 november door de straten.
In andere Europese landen waar het kinderfeest wordt gevierd, geniet de Sint niet het gezelschap van zijn zwarte hulp, maar wordt hij omringd door duivelse creaturen die kwade geesten moeten verjagen.
In de oude Perzische landen duikt weer wél een verschijning op die in veel opzichten vergelijkbaar is met de Nederlandse Zwarte Piet. Deze Hadji Firoez vergezelt op 21 maart, als het Perzische Nieuwjaar begint, de bemijterde en witgebaarde Amoo Norooz. Hij is zwart geschminkt, heeft rode lippen en draagt een feestelijk felgekleurd pak.
Ook over zijn komaf zijn er verschillende lezingen.
Net als Zwarte Piet wordt hij gelinkt aan slavernij. Dit laat onverlet dat zijn feest zowel bij UNESCO pronkt op de Lijst van Meesterwerken van het Orale en Immateriële Erfgoed van de Mensheid, als door de Verenigde Naties wordt erkend en beschermd.
En nu roept een topvrouw binnen diezelfde VN vanwege Zwarte Piet op tot afschaffing van het Sinterklaasfeest.
Of ik dat kort door de bocht vind?
Ja!
Van iemand die een topfunctie binnen de VN bekleedt mag je toch een handelwijze vanuit een helikopterview verwachten. Nu heeft Shepherd enkel bijgedragen aan een stormachtige polarisatie, waarbij ze uitgerekend racistische lieden in de kaart speelt.
Hetzelfde kan worden gezegd van Roy Groenberg, voorzitter van de Stichting Eer en Herstel, ‘het hartje van de inheemse- en Afro Surinaamse gemeenschap in Nederland’.
Vanuit zijn stellige overtuiging dat Sinterklaas een racistisch kinderfeest is, vroeg hij zich af ‘hoe de nazaten van Anne Frank het zouden vinden als bondskanselier Angela Merkel zou zeggen dat de Shoah een kinderfeest is waar het gas uit Groningen bij hoort.’ Een zeer ontspoorde vergelijking die zelfs ontkent dat Anne op zeer jonge leeftijd omkwam zonder überhaupt een nageslacht te kunnen nalaten.
Zowel Shepherd als Groenberg hebben met hun uitlatingen de kans verspeeld dat Zwarte Piet harmonieus van kleur zal verschieten.
Zelf geloof ik sowieso niet in Blauwe, Oranje en Groene Pieten, laat staan in Regenboog Pieten.
Roetveegpieten vind ik al helemaal kansloos omdat elk kind kan zien dat het tante Wilma, ome Sjaak en juffrouw Aleid zijn die de Sint vergezellen.
Ik denk dat Sint zeker nu wel wat extra hulp in deze stormachtige tijd kan gebruiken.
Niet van elitaire en berispende predikers die zo ongeveer ieder argument dat tegen de verbanning van Zwarte Piet pleit, afserveren als drogreden. Wél van wereldburgers die van harte bereid zijn zich serieus in elkaars cultuur en geschiedenis te verdiepen.
Wat de uitkomst dan zal zijn?
Als het aan mij ligt verdwijnt Zwarte Piet als zijnde een heel bijzonder ras. Maar we blijven hem wél gewoon spelen. Daarbij krijgt hij gezelschap van hulpjes die ook Pietenpakken dragen en evenals hij geschminkt zijn als vrolijke weergaves van mensen uit allerlei rassen.
Wie weet is het eind van het liedje dan dat de Sint uiteindelijk in de hele wereld uitpakt en zo ook blijdschap brengt bij kinderen die nauwelijks te eten hebben.
Het wilde geraas van al die makkers zal in dat geval wel staken.
Of de regel over die makkers dan moet verdwijnen in het bijbehorende Sinterklaaslied?
Valt iets voor te zeggen.
Kerkelijke liedboeken kennen ook nieuwe berijmingen.
Lekker de bezem erdoor. De bezem ja, dat verre familielid van de roe.
En als we dan toch bezig zijn kunnen er meteen ook wel wat gekleurde en vrouwelijke heiligen worden toegevoegd aan die grote heerschare van christelijke Sinten.
Kopfoto: © Ziko van Dijk via Wikimedia Commons
