Hij is overleden, onze burgervader, Eberhard van der Laan.
Hij was zo lang met ons, Amsterdammers.
Gedreven zette hij zijn werkzaamheden levendig voort, nadat bij hem kanker was geconstateerd. Maar de ziekte bleef zijn werk ook doen, medische behandelingen mochten niet baten.
Longkanker geldt nog steeds als de meest dodelijke vorm van kanker. De ziekte wordt doorgaans pas in een erg laat stadium ontdekt, als de patiënt al vol zit met uitzaaiingen. Daarom sterven de meeste longkankerpatiënten binnen het jaar na vaststelling van de diagnose, vijftig à zestig procent zelfs binnen het half jaar.
Van der Laan vormde er helaas geen uitzondering op.
Onze burgervader was een verbinder en recht voor zijn raap.
In het condoleanceregister voor de slachtoffers van MH17 schreef hij op 20 juli 2014 wat iedereen ook toen al dacht, maar wat geen gezagsdrager nog durfde te zeggen: hij noemde de ramp een aanslag.
Eberhard van der Laan overleed donderdagvond, op 5 oktober.
Ik hoor het verdrietige nieuws als ik naar Schiphol rijd om een van de laatste F70’s van KLM Cityhopper uit te zwaaien bij haar vertrek naar haar nieuwe eigenaar in Nieuw Guinea, Air Niugini.
Op het platform voor hangar 73 is het volop bedrijvigheid rond het oer-Hollandse product met de karakteristieke T-staart. Het vertrek van de PH-KZA staat om negen uur gepland onder vluchtnummer SXI1742.
Het is rond half tien als ik het kenmerkende snerpende geluid van de Rolls-Royce Tay-motoren hoor.
Langzaam komt de machine in beweging, draait richting startbaan. Althans, dat denk ik.
Maar ik vind haar terug in de buurt van hangar 32.
Aanvankelijk heeft het er alle schijn van dat ze daar nog wel even blijft staan, maar net als ik besluit naar huis te gaan, zie ik het rode beacon light op haar staart oplichten. Weldra hoor ik het geluid van haar motoren aanzwellen.
Omdat enkel de Kaagbaan in gebruik is, rijd ik die kant op. Eenmaal onderweg daarheen hoor ik boven me het onmiskenbare Tay-motorgeluid.
Daar gaat ze, na te zijn gestart vanaf de Oostbaan. Ik bof dat er enkele meters verderop een parkeerplaats is. Daar zet ik mijn auto neer en kijk haar na.
Terwijl ik het fraaie silhouet met de motoren aan de achterzijde van de romp omhoog zie klimmen en vervolgens in de wolken zie verdwijnen, denk ik aan die Fokker F28 die exact 36 jaar geleden crashte bij de Moerdijk, de PH-CHI ‘Eindhoven’.
In een intens zware actieve windhoos werd deze machine een weerloze prooi. De rechtervleugel brak af. Alle zeventien inzittenden kwamen om, evenals een man die het ongeluk zag gebeuren en een hartaanval kreeg. Het is een bijna vergeten ongeluk, behalve voor hen die achterbleven.
Als vanzelf denk ik ook weer aan onze burgemeester. En aan mijn man die door dezelfde ziekte werd gesloopt.
Terwijl de PH-KZA steeds verder naar kruishoogte klimt, vraag ik me af of er ergens een hemel is. Dat werd velen van mijn generatie in de kindertijd wel voorgehouden.
Huilen hoefde niet, want nee, opa was nu in de hemel, bij de Here Jezus. En dus huilde ik alleen in mijn bed, vanwege het gemis.
Gedeelde smart is halve smart, wordt wel gezegd.
Pas dertig jaar nadat de PH-CHI door die verschrikkelijke windhoos werd gegrepen, kwam er een blijvende herdenking aan dit drama in de vorm van een eenvoudige plaquette. Het was een lang gekoesterde wens van de nabestaanden.
‘Eindelijk kan ik dit boek sluiten’, zei de toen 94-jarige vader van Henk Schoorl, die copiloot was op de vlucht die zo verschrikkelijk eindigde. Steun zoekend bij elkaar stonden nabestaanden bij de plaquette.
Ik weet niet wanneer je een dergelijk boek kunt sluiten. Ja, als je het uit hebt. Maar dat is pas als je je eigen ogen voor eeuwig sluit.
Als je nabestaande bent, zal er altijd een leven zijn van voor en na die dag van dat grote afscheid.
Naar gelang je je eigen levensgeschiedenis met de dagen verder schrijft, komt die dag verderaf te staan en wordt die bladzijde van dat grote verlies er een van de vele.
Maar er zijn van die dagen dat die bladzijde weer openvalt.
Eerlijk gezegd zou ik dat ook niet anders willen.
Omdat ik liever herinnerd word aan de pijn van het gemis van dat speciale contact, dan niet te weten van de liefde van dat contact.
Of er een hemel is? Misschien is het veel eerder zo dat de hemel leeft in jou, in mij.
Of er wederopstanding bestaat? Misschien is het veel eerder zo dat je meer aan kunt dan je denkt, dat er mogelijkheden tot groei en herschepping in je besloten liggen waardoor je toch weer verder kunt.
En verder gaat het, zolang er leven is.
De PH-KZA vliegt intussen hoog boven gebieden waar zij nog nooit eerder vloog, nu ergens tussen Abu Dhabi en Swaihan.
En in de geest van Eberhard van der Laan kunnen wij als Amsterdammers verder bouwen aan de door hem geliefde stad. Ik weet het.
Toch rollen er nu tranen over mijn wangen.
Kopfoto: © Lieneke Koornstra
