Kom in opstand!

Het stadsdeel waarin ik woon is – wat tegenwoordig heet – booming. En dat ook in de meest letterlijke zin van dat woord want een stelletje heimachines zorgt sinds alweer een maand of twee voor een luidruchtig boom, boom, boom. Op werkdagen begint het geheid om 07:00 uur om rond 16:00 uur op te houden. Niet fijn, zeker niet als je veel thuiswerkt zoals ik, maar er zal wel een keer een eind aan komen.

Vliegtuiglawaai is ook een regelmatig terugkerend verschijnsel in dit deel van Amsterdam. Als er op de Oostbaan wordt gevlogen komt de ene machine na de andere hier over. Dat wist ik toen ik hier kwam wonen. Ik vond het niet erg en dat vind ik het nog steeds niet. Er zijn mensen die daar heel anders over denken. Een aantal daarvan gaat over tot het indienen van een klacht bij Bewoners Aanspreekpunt Schiphol (BAS).

Uit de jaarrapportage van BAS blijkt dat in het afgelopen jaar 0,8 procent van alle melders verantwoordelijk is voor een kleine 43 procent van alle klachten over Schiphol. In de periode tussen november 2020 en 31 oktober 2021 diende een groepje van 61 mensen ruim 105.000 overlastmeldingen in. Eén persoon was goed voor maar liefst ruim 11.000 klachten, een ander voor ruim 9.500.

Het is niet de eerste keer dat een kleine groep het aantal overlastmeldingen rond Schiphol domineert. Vorig jaar diende één omwonende bijna 17.500 meldingen in. Het jaar daarvoor kwamen er 75.000 klachten binnen, een kwart van het totale aantal, was afkomstig van acht personen. Twee mensen dienden gezamenlijk 36.500 meldingen in, meer dan tien procent van het totaal. Het hoge aantal meldingen dat door een relatief kleine groep veelmelders wordt ingediend, roept vragen op rondom de representativiteit van het getal van het totale aantal meldingen.

In 2013 sprak ik voor een artikel over de vliegtuigen boven IJburg, ook een Amsterdamse wijk, met een veelklager. Behalve dat hij absoluut niet met zijn naam vermeld wenste te worden, geneerde hij zich intussen ook voor zijn gedrag. De man begon al een minuut of vijf van tevoren te bellen als hij op de website van Dutch Plane Spotters had gezien dat er een als een lawaaibak bekende machine in aankomst was, zoals de toen nog op Schiphol komende Douglas DC-10 en Boeing 747 Classic. Over één machine deed hij meerdere meldingen. Soms bleek later dat zo’n kist vertraagd was, maar de meldingen waren intussen wel gedaan. Vervuld van klaagschaamte verwees hij me naar de projectsecretaris Dienst Economische Zaken van Amsterdam.

Op het internet zijn staatjes te vinden met informatie over hoe hard allerlei geluiden in decibellen zijn. Bij het raadplegen daarvan is het belangrijk te weten dat 100 dB niet twee keer zo luid is als 50 dB. De waarneming van de geluidssterkte is weliswaar altijd subjectief en ook afhankelijk van het eigen gehoor, maar in principe kan je stellen dat een toename van 10 dB ongeveer een verdubbeling is van de waargenomen geluidssterkte. Als gevolg daarvan is 60 dB twee keer zo luid als 50 dB. De pijndrempel wordt meestal gelegd bij 120 dB. De pijntolerantiegrens ligt hoger dan de pijndrempel. Beide kunnen allereerst verschillen per persoon. Liefhebbers van concerten zullen de circa 110 dB vlot verdragen terwijl anderen het liefst gillend weglopen, wat overigens ook weer goed is voor zo’n 90 dB. Het tijdstip speelt eveneens een sterk bepalende rol. De 95 dB die een drilboor produceert is weliswaar ook overdag niet om aan te horen, maar ’s nachts goed om de buurman even ernstig toe te spreken. Verder speelt de afstand die je hebt ten opzichte van de geluidsbron een belangrijke rol. Als ik ’s ochtends mijn bed weer word uitgeheid ben ik stilletjes heel blij dat ik niet in een van de flats woon die zich, weliswaar aan de andere zijde van de straat, pal tegenover de plek bevinden waar de heimachines booming staan te wezen.

De meeste meldingen over vliegtuiglawaai betreffen de Boeing 747-400, blijkt uit de jaarrapportage van BAS. Het aantal verdubbelde in 2021 zelfs ten opzichte van het jaar ervoor, terwijl het aantal vluchten dat met de Jumbo werd uitgevoerd juist met een kwart afnam. Toegegeven, als een over mijn woning overkomende machine meer lawaai produceert dan de andere in het rijtje dat op de Oostbaan aanvliegt, zie ik mijn vermoeden dat het een 747 is altijd bevestigd op FlightRadar24. De majestueuze 747 die veel luchtvaartmaatschappijen groot maakte, geldt tegenwoordig als de grote boosdoener. De 747-8, de nieuwste uitvoering van de Jumbo, scoort na haar oudere zuster de meeste klachten. Op zich niet vreemd want vrachtmachines zijn zwaarbeladen en klimmen daardoor minder snel. De afgelopen jaren is de passagiersuitvoering van de 747-400 in rap tempo uitgefaseerd en ook de vrachtversie wordt steeds vaker aan de kant gezet. In Israël zijn 4-motorige vliegtuigen met ingang van 1 april 2023 niet eens meer welkom.

Over moderne vliegtuigen, zoals de Boeing 787 Dreamliner en de Airbus A350, kwamen relatief weinig meldingen binnen. De vlootvernieuwing die bij veel luchtvaartmaatschappijen gaande is, zou dus wel eens een grote positieve invloed kunnen uitoefenen op het aantal overlastmeldingen. Of het verlaagt de drempel waardoor de klagers zich zelfs aan het geluid van een zweefvliegtuig gaan ergeren!

Vaak wordt gezegd dat mensen niet moeten zeuren als ze in de omgeving van een luchthaven zijn gehuisvest. Die luchthaven was er het eerst, wordt hen te verstaan gegeven. Ze wisten dat die er was toen ze de sleutel van hun nieuwe woning in ontvangst namen. Zeker, maar soms staat het aantal vliegbewegingen inmiddels niet meer in verhouding met dat moment van toen. Een ander verhaal is dat er nog altijd woningen gebouwd worden in de directe nabijheid van een luchthaven. Dit voorjaar berichtte de NOS nog dat de komende jaren rond Schiphol minstens 150.000 woningen gebouwd worden waarvan de bewoners, zo is nu al bekend, last gaan krijgen van te veel vliegtuiglawaai. Vragen om problemen dus, zeker als zich onder de toekomstige bewoners een veelbeller blijkt te bevinden.

Soms woont een veelbeller zelfs in een heel ander deel van het land. Op de website van Dutch Plane Spotters kan je immers prima bijhouden wanneer een Boeing 747 op weg is naar de Amsterdamse luchthaven. Critici stellen niet ten onrechte dat er een vertekend beeld kan ontstaan doordat er geen beperkingen gesteld worden aan het aantal klachten dat één persoon kan indienen. De klachten van veelmelders worden weliswaar wel in de rapportage vermeld, maar in hun analyses neemt BAS ze niet mee.

Een groepje van ongeveer 25 piloten, stewards, stewardessen en technici van KLM, Transavia en easyJet kwam op 6 oktober in uniform naar het debat over Schiphol in de Tweede Kamer om duidelijk te maken dat een krimp van 500.000 naar 440.000 jaarlijkse vluchten duizenden banen gaat kosten. De VNV verwacht dat de krimp niet ten gunste uitpakt voor de omgeving: buitenlandse luchtvaartmaatschappijen zullen als compensatie grotere, luidruchtigere vliegtuigen naar Schiphol sturen, terwijl de maatschappijen die Schiphol als thuishaven hebben juist in stillere machines investeren. Terwijl mensen die werkzaam zijn in de luchtvaart pleiten voor meer vluchten doen de tegenstanders dat juist voor minder.

Op 5 november is het weer zo ver. Om 11:00 uur kunnen Schiphol-klagers zich verzamelen bij Schiphol Plaza. De door Krimp Luchtvaart georganiseerde manifestatie duurt tot 13:00 uur. Voor de actievoerders gaat het terugdringen van 500.000 vluchten per jaar naar 440.000 lang niet ver genoeg. Zij bepleiten dat het er 350.000 worden. Bovendien verlangen zij dat wordt afgezien van de opening van vliegveld Lelystad én dat Rotterdam, Eindhoven, Eelde en Maastricht worden gesloten voor commercieel verkeer.

Ik denk dat ik ook maar eens ga demonstreren. Maar dan tegen heimachines. Behalve de aanhoudende klereherrie die door de week vrijwel de hele godganse dag doorgaat stoten deze apparaten ook nog een flink portie CO2 uit. Kom in opstand! Een Boeing 747 vliegt tenminste over! Bovendien bestaat er een manier om heipalen de grond in te krijgen zonder al die aanhoudende geluidsoverlast, namelijk boren in plaats van met een heiblok erop rammen. Alleen kost dat per paal zo’n dertig procent meer. De methode wordt daarom enkel toegepast als de trillingen van al dat ramwerk scheuren in belendende panden kunnen veroorzaken. De materie is weer eens belangrijker dan de mens! Accepteer het niet meer! Bel! Weg ook met al die zogenaamd rustgevende windgongen die zich bij elk zuchtje wind laten horen. De rijdende rechter deed er al eens een bevrijdende uitspraak over. Laat het er niet bij zitten! Bel! En nu we toch bezig zijn moet het eindelijk ook maar eens afgelopen zijn met al die koerende duiven! Die beesten schijten de heleboel onder en verspreiden zelfs ziektes en virussen! Weg ermee! Demonstreer! Bel! Kssst!

Kopfoto: © Sermoa via Wikimedia Commons