Het is nogal mistroostig om een van de meest wezenlijke gebeurtenissen in een mensenleven, namelijk het krijgen van een kind, af te zetten tegen wel of niet in het vliegtuig stappen. Zo luidt in elk geval de mening van velen die een kinderwens hebben (vervuld).
Tineke van der Pol betoogde ooit in een ingezonden schrijven aan NRC dat de keus om geen kinderen op de wereld te zetten, niet als excuus mag worden gebruikt voor gedrag waardoor de levensmogelijkheden van diverse soorten en voor toekomstige generaties collectief verslechteren of wellicht zelfs teniet worden gedaan. Het betekent, redeneerde ze, dat je jezelf onttrekt aan de collectieve verantwoordelijkheid voor toekomstig leven als zodanig en dat je jezelf boven iedere natuurwet verheven acht. ‘De decadentie ten top’, stelde ze. ‘Een basiswet in de natuur is dat iedere vorm van leven gericht is op voortbestaan van de soort’, argumenteerde ze. Daarbij tekende ze nog wel aan dat het ‘vanzelfsprekend’ is dat ieder individu de vrijheid heeft wel of geen kinderen te krijgen.
Bij de wilde konijnen af
Onder andere in het Eindhovens Dagblad verscheen recent een artikel met de kop Met z’n allen verslaafd aan vliegen. Daarbij een illustratie van een sigarettendoosje met daarop de waarschuwende tekst Vliegen schaadt het klimaat. Uit het geopende doosje steekt een negental Boeing 737’s als sigaretten omhoog. Vliegen moet flink duurder worden gemaakt met hogere vliegtaks, het doorberekenen van het vliegen op duurzame brandstof of het laten inleveren van nog meer slots door Schiphol, besloot het artikel.
Kortom, als we ons gedrag niet laten leiden door vliegschaamte werken we niet mee aan het creëren van een duurzame wereld.
En nee, geen woord over kinderschaamte, want een basiswet in de natuur is nou eenmaal dat iedere vorm van leven gericht is op voortbestaan van de soort en dus op het zorgen voor nageslacht. Je mag daar weliswaar van afwijken door zelf geen kinderen op de wereld te zetten, maar aan kinderschaamte hoef je echt niet te lijden. Zo bezien hoef je zelfs niet aan geboortebeperking te doen. Gewoon bij de wilde konijnen af je driften volgen.
Eigen volk eerst
Werkt de biologie niet mee? Niet getreurd, er zijn vele kunstgrepen uit te halen, waaronder hormoonbehandeling, IVF, zaaddonatie en draagmoederschap, om vooral toch eigen kroost op de wereld te kunnen zetten.
Met name om dat eigen kroost draait het, zoals ook blijkt zodra mensen hun zorgen uitspreken over de toekomst. Het bloed kruipt immers waar het niet gaan kan. ‘De gevolgen van de klimaatopwarming mogen niet langer een hypotheek leggen op het welzijn van gezinnen, in het bijzonder dat van onze kinderen en kleinkinderen’, stelt Frans Schotte, ambassadeur van de groep Grootouders voor het klimaat, op de website van de Gezinsbond.
De associatie met ‘Eigen volk eerst’ ligt hier voor de hand, om het even hoe je denkt over de oorspronkelijke intentie van deze uitspraak. De bereidheid mee te werken aan verduurzaming zal zeker bij menig kinderloos individu bestaan, al zal de focus anders liggen: niet op het welzijn van jullie kinderen en kleinkinderen, maar op dat van de aarde. Dat jullie kinderen en kleinkinderen daarvan de vruchten zullen plukken, oké, maar het is toch echt meer dan de decadentie ten top te denken dat dit voor iedereen als uitgangspunt dient te gelden. De vraag dringt zich op hoe het toch komt dat de biologie niet meewerkt aan al die kinderwensen.
10 ton CO2
Hoe je het ook wendt of keert: de groeiende wereldbevolking is in zeer sterke mate debet aan de opwarming van de aarde. In een welvarend land is ieder kind dat geboren wordt jaarlijks ‘goed’ voor zo’n 10 ton CO2. Dat is heel veel méér dan de 2,4 ton die je bespaart als je de auto laat staan of de 1,6 ton CO2 voor een keer niet vliegen naar de overkant van de oceaan. Gaan we ervan uit dat dit kind 80 jaar wordt dan maakt dat 800 ton. Nee, zeggen de toejuichers van het Bijbelse ‘gaat heen en vermenigvuldigt u’, in 2030 moet Nederland CO2-neutraal zijn dus dat wordt aanzienlijk minder. Goed, maar tegen die tijd stoot de luchtvaart ook aanzienlijk minder CO2 uit.
Compenseren
Minder kinderen krijgen voor het klimaat hoeft niet, betoogde Esther Bijlo alweer enige tijd geleden in Trouw. De columniste attendeerde op het bestaan van organisaties die voor tien dollar één ton CO2 uit de lucht halen. ‘Een burger in een rijk land stoot via consumptie tussen de 5 en 20 ton broeikasgas uit per jaar’, schreef ze. ‘Voor 200 dollar per jaar valt dat dus al te compenseren, mits je dat geld in de juiste bestemming stopt. Zeshonderd dollar en je extra baby is weggestreept.’ Ergo, voor 16 dollar is de CO2-uitstoot van een vlucht naar de overkant van de oceaan dus eveneens gecompenseerd.
Een stap in de goede richting
Het klimaat is niet geholpen met het wijzen naar elkaar over wat te doen of te laten. Maar het zou een stap in de goede richting betekenen als ouders en grootouders hun eigen nazaten grootbrengen met zorg voor het klimaat. Dat kan al door zelf geen gezinsvliegvakanties te boeken (wat een rust zal dat geven zonder jankende en dreinende koters aan boord) en ze niet aldoor overal met de auto naartoe te brengen. Hup, op de fiets met ze, daar worden ze gezond en sterk van in plaats van bleek en interessant.
Kopfoto: © Sebastien Lebrigand via Wikimedia Commons
