Doek gevallen voor DC-10 bij FedEx

Voor de laatste zeven McDonnell Douglas DC-10’s, die in de laatste week van 2022 nog in de vloot van FedEx actief waren, is het einde oefening. Drie van deze werkpaarden hebben inmiddels hun ferryvucht gemaakt naar het vliegveldkerkhof in Victorville.

In feite gaat het om zeven MD-10’s: Boeing, de opkoper van haar jarenlange concurrent McDonnell Douglas, ontwikkelde immers speciaal voor Federal Express (FedEx), de MD-10-conversie die bestond uit het updaten van een analoge cockpit naar een glass cockpit, gelijk aan die van de MD-11.
FedEx kondigde in september 2019 al aan in 2022 afscheid te willen nemen van zowel haar MD-10’s als Airbus A310’s. In januari 2021 berichtte de vrachtmaatschappij in haar jaarverslag: ‘Met succes hebben we al onze A310’s met pensioen gestuurd, we verwachten onze MD-10-vloot eind van het fiscale jaar 2022 uit te kunnen schrijven.’ Die verwachting kwam uit blijkt nu.

Memorabele leeftijd

De drie oudste van het stel, de N311FE, N319FE en de N321FE, begonnen hun leven in de passagiersuitvoering bij SAS, World Airlines en Sabena. Ze hebben een memorabele leeftijd bereikt: de N311FE mocht op 26 november 2022 haar 47^ste verjaardag beleven, de N319FE en de N321FE werden op respectievelijk 4 april en 15 juli 42 jaar. Voor de overige vier, ook DC-10-30’s, geldt dat ze van het begin af aan voor FedEx vlogen. Deze machines, de N306FE, N307FE, N313FE en de N316FE, kozen voor het eerst het luchtruim op respectievelijk 5 november 1985, 7 maart 1986, 28 mei 1988 en 27 september 1988.
Voor de drie eerstgenoemde trijets van het zevental geldt dat ze, eenmaal in bezit van FedEx, zijn omgebouwd tot freighter en voor alle geldt dat hun cockpit geconverteerd is naar die van een MD-11.
In de eerste week van het nieuwe jaar stonden vijf van de MD-10’s beton te bijten op Memphis: de N321FE sinds 29 december jl., de N307FE sinds 30 december jl. en de N311FE, de N306FE en de N316FE sinds 31 december jl. De N313FE stond sinds 29 december jl. als enige stil op Indianapolis. De N319FE werd als eerste op 6 januari jl. achtergelaten op Victorville. De N313FE en de N316FE volgden op 10 januari jl., de N311FE op 11 januari jl. Op deze locatie beschikt FedEx over een eigen plek waar zij tientallen machines in opslag heeft staan die stukje bij beetje worden kaalgeplukt waarna ontmanteling volgt.

Donatieprogramma

Voor de N321FE, N307FE en N306FE lijkt vooralsnog een andere toekomst te zijn weggelegd. Binnen het kader van duurzaamheid kent FedEx een vliegtuigdonatieprogramma waarbij de geschonken machines dienen dienen als educatieve en trainingsbronnen. Bij dit laatste valt niet alleen te denken aan een sleutelobject maar evenzeer aan een brandblusobject. Sinds 2000 doneerde FedEx al 98 vliegtuigen binnen het kader van de Reduce, Replace, Revolutionize-benadering die het bedrijf toepast op duurzaamheid.
Door de jaren heen vloog FedEx met 113 DC-10’s.

Vooralsnog beter af

De CP-2791 die haar leven begon als N314FE bij FedEx en haar allereerste vlucht maakte op 1 juni 1988, is vooralsnog beter af. In de afgelopen week maakte zij zich voor TAB Cargo, waarbij zij sinds 24 juli 2013 actief is, alweer vijf keer verdienstelijk.

Nog weinig ‘tientjes’ actief

Van de in totaal 446 gebouwde exemplaren zijn er nog weinig actief. Behalve TAB Cargo beschikken 10 Tanker Air Carrier, Orbis International, Omega Air en de US Air Force er nog over, de twee laatstgenoemde in respectievelijk KDC-10- en KC-10-uitvoering. Veel van deze machines hebben echter al in geen tijden meer gevlogen, waaronder de voormaligeT-235 en T-264 die eerder dienstdeden bij de Koninklijke Luchtmacht en nog eerder bij Martinair als PH-MBP en PH-MBT. Deze beide machines zijn nu in eigendom van Omega Air als N235UL en N264DE.

Reddingsactie N306FE?

In 2014 voerde Biman Bangladesh Airlines de laatste passagiersvluchten uit met de DC-10. Speciaal voor de liefhebbers organiseerde Biman op 22, 23 en 24 februari afscheidsrondvluchten van een uur vanaf het Engelse Birmingham met de S2-ACR. Bedoeling was dat deze allerlaatste DC-10 in passagiersuitvoering, tevens de op een na laatste gebouwde DC-10, hierna zou doorvliegen naar Seattle om daar te worden tentoongesteld. Boeing wilde het vliegtuig echter niet waarna het anderhalf jaar later op haar thuishaven ten prooi viel aan de knipper.
Nu gaan er stemmen op om de N306FE ditzelfde lot te besparen. Want deze machine bewees hoe sterk en betrouwbaar de DC-10 is tijdens een vlucht die bekend werd als FedEx Flight 705. Als kan worden voorkomen dat de N306FE op het hakblok eindigt, blijft tenminste een van die mooie trijets die (McDonnell) Douglas bouwde bewaard. Van Boeing valt in dezen niets te verwachten, maar wellicht valt er bij FedEx een opening te vinden. Met het oog daarop is een petitie gestart.

FedEx Flight 705

Op 7 april 1994 vertrok de N306FE als FedEx Flight 705 uit Memphis naar San José. Aan boord niet alleen een driekoppige flight crew maar ook nog een suïcidale medewerker van het bedrijf. Zijn huwelijk was op de klippen gelopen, zijn kinderen zag hij niet meer en hij moest als boordwerktuigkundige werken terwijl hij een vliegbrevet had. Zijn kinderen gunde hij nog wel een toekomst. Daarom besloot hij zichzelf om te laten komen bij een vliegtuigongeluk, waarna zijn nabestaanden een schadevergoeding konden eisen.
De bemanning van vlucht 705 kon onmogelijk vermoeden wat hen te wachten stond toen hun collega bij hen in de cockpit plaatsnam. Enkele minuten na de start sloeg de man toe. Uit de door hem meegenomen gitaarkoffer haalde hij een harpoen en hamers tevoorschijn waarmee hij inbeukte hij op de flight crew. Er ontstond een enorm gevecht met heel veel bloed. Een van de vliegers, een voormalig straaljagerpiloot, haalde allerlei toeren met de kist uit om de belager uit balans te brengen: scherpe bochten, stijg- en dalingshoeken van meer dan geoorloofd en snelheden van vér boven het toegestane maximum. Onder een hoek van 135 graden bleef de DC-10 nog steeds in de lucht. Uiteindelijk kon de bemanning de kaper overmeesteren en werd er teruggevlogen naar het vliegveld van Memphis. De landing was overigens ook moeilijk: vanwege de hoeveelheid brandstof die nog aan boord was, woog het vliegtuig veel meer dan het landingsgestel kon dragen.
Na afloop kregen de drie FedEx-bemanningsleden een onderscheiding voor hun dapperheid en moed. Deze Gold Medal Award is de hoogste onderscheiding die een civiele vlieger kan krijgen. Gevlogen hebben zij nooit meer omdat zij te erg waren toegetakeld om nog ooit een vliegtuig veilig te kunnen besturen. Hun ‘collega’ werd een jaar later tot levenslang veroordeeld voor poging tot moord en vliegtuigkaping. De N306FE overleefde de bijna-ramp wel prima. Nadat het vliegtuig was voorzien van een nieuw interieur werd het weer opgenomen in de vloot om vervolgens nog bijna dertig jaar lang trouw dienst te leveren. Het zou heel mooi zijn als deze machine nu ook een onderscheiding krijgt en wel in de vorm van een plek in een museum.

Update

Op 22 februari moest helaas ook de N306FE een ferryvlucht maken naar Victorville. Naar verluidt zouden zowel het management als de cockpitcrew van FedEx Flight 705 niet willen dat dit vliegtuig behouden wordt. Een van de neuswieldeuren zou inmiddels een plek hebben gekregen in het kantoor van FedEx’s chefvlieger MD-11.
Op 24 april ging het ook met de N321FE richting Victorville. Op 27 april ging het tot slot, als laatste der Mohikanen, dezelfde kant op met de N307FE.

Kopfoto: © Rego Meijer