Zou hij stikken of een hartstilstand krijgen?
Hij wist dat hij spoedig zou overlijden als gevolg van zijn spierziekte en had zich daarmee verzoend. Maar zijn grootste angst was dat hij zou stikken, een van de meest gruwelijke manieren om dood te gaan.
Ik werkte nog maar net in de zorgsector en de schrapende geluiden die enkele weken eerder door de gang van de longafdeling gierden waren zo gruwelijk dat ik ze nooit meer heb kunnen vergeten.
Al mijn hoop was er nu op gericht dat het hart van de patiënt met de spierziekte hem gunstig gezind zou zijn.
Een dag later kwam de geestelijk verzorger met een begrafenisgezicht naar mij toe. ‘Helaas is Peter overleden.’
‘Hoe?’, wilde ik weten.
‘Zijn hart heeft het erg genoeg begeven.’
‘Erg genoeg? Gelukkig, zal je bedoelen!’
Deze twee gebeurtenissen hebben mij voorstander gemaakt van euthanasie.
Ik vergelijk de gang naar de hemelpoort wel eens met het vertrek van een vliegtuig. Op het moment dat een vliegtuig roteert, kan de start niet meer worden onderbroken. Al staat er een motor in de fik, de machine moet door.
Als iemand terminaal is, dat wil zeggen in het laatste stadium van een ongeneeslijke ziekte verkeert, is er evenmin een houden aan. Hij bevindt zich onherroepelijk in de laatste levensfase.
Mensen van de Bijbel zijn natuurlijk bekend met de parabel van de barmhartige Samaritaan die, in tegenstelling tot eerder voorbij gekomen priesters, zich ontfermde over een geweldslachtoffer. Waarom zou een hulpverlener uitgerekend als iemand in zijn laatste levensfase verkeert geen barmhartige Samaritaan mogen zijn?
Dat heet stervensbegeleiding.
Vaak is daar palliatieve zorg bij nodig. Denk aan pijnbestrijding met morfine of aan sedatie, vroeger aangeduid als passieve euthanasie.
Maar soms rest actieve euthanasie als allerlaatste blijk van humaniteit richting een terminale patiënt: iemand niet laten stikken.
Zelf heb ik er destijds van harte mee ingestemd dat mijn man steeds meer pijnstilling kreeg toegediend toen de kanker zo ver op hem had ingevreten dat zijn dood onafwendbaar was. Een godsbrave vrouw beschuldigde me ervan dat hij is gestorven als gevolg van die pijnmedicatie.
Dat is niet waar, hij is doodgegaan aan zijn ziekte.
Die ziekte ging met pijn gepaard, onhoudbare pijn soms. Mijn man zou kapot zijn gegaan van de pijn en daarmee na zijn tijd gestorven zijn als er geen pijnmedicatie was toegediend.
Het zou een daad van onbarmhartigheid zijn geweest als ik zijn pijnstilling had beperkt uit angst voor zijn dood.
Ik zou zeker hebben ingestemd met een dodelijke injectie als zijn hart de motor was geworden van een hopeloos gevecht waarin de man met de zeis het uiteindelijk toch wint. Idem als verstikking hem zou beroven van zijn laatste ademtocht.
De medische wetenschap heeft zich steeds verder ontwikkeld waardoor mensen niet alleen steeds langer kunnen leven, maar ook steeds langer in leven kunnen worden gehouden. Zelfs als ze op sterven na dood zijn. Zowel daarom als om humaniteitsredenen is de behoefte ontstaan aan euthanasie, wat letterlijk betekent een goede dood.
In de negentiger jaren koos ik heel bewust voor ‘paars’. Daarmee werd immers de weg geopend voor de mogelijkheid van actieve euthanasie, abortus provocatus én het homohuwelijk. Els Borst verrichtte baanbrekend werk wat betreft euthanasie.
Niet iedereen was daar even blij mee als ik.
De D66-politica verloor nog meer credits toen ze zich positief uitliet over de Pil van Drion waarmee mensen zelf een einde aan hun leven kunnen maken.
Woede oogstte ze met haar uitspraak ‘Het is volbracht’ toen euthanasie eenmaal was gelegaliseerd.
Zeker niet handig de kruiswoorden die Jezus volgens het Johannesevangelie sprak, te gebruiken voor een zaak die zoveel christenen afkeuren omdat zij van mening zijn dat je mensen ‘niet met de dood behandelt maar met liefde’.
Soms kan de dood nog de enige liefdevolle uitweg zijn. Overlijden houdt een over het lijden heen zijn in.
Er zijn christenen die geloven dat lijden je dichter bij God brengt. Hoe dat te combineren met hun overtuiging dat Jezus het lijden voor ons al op zich heeft genomen?
Die christenen hebben hun antwoord al klaar: we moeten hem volgen op zijn weg naar totale vernedering en ontbering en ons vol vertrouwen openstellen voor de hoop op God.
Het gaat hier echter niet meer om een geloof maar om een dogma, in dit geval een dogma dat lijden vermeerdert.
Christenen, moslims, joden en anderen die zich laten inspireren en leiden door dogma’s, gunnen de mens die zich hieraan niet conformeert juist geen levensruimte. Met alle moordende gevolgen van dien. Genade is er niet bij.
Els Borst is op gruwelijke wijze van het leven beroofd. Volgens haar moordenaar in opdracht van God.
Een goddelijk wezen dat geen genade kent is net zo min te vertrouwen als de priesters die het geweldslachtoffer aan zijn lot overlieten.
Ik kan alleen maar geloven in mensen die handelen in de geest van de barmhartige Samaritaan.
Zo iemand was Els…
Kopfoto: © Sebastiaan ter Burg via Wikimedia Commons
